Een van de belangrijkste Latijns-Amerikaanse dichters

“Elk woord zegt wat het zegt,
en tegelijk meer,
en iets anders.”

Roberto Juarroz (1925–1995) werd geboren in Temperley, een voorstad van Buenos Aires. Hij was dichter, essayist en hoogleraar literatuurwetenschap. Maar bovenal: een denker die schreef in gedichten.

Bekend werd hij door zijn levenswerk Poesía vertical – verticale poëzie. Een reeks van veertien bundels, eenvoudig genummerd van 1 tot 14. De eerste verscheen in 1958, de laatste postuum in 1997.

Zijn stijl is kaal en krachtig. Geen opsmuk. Geen overbodige woorden. Elk gedicht is een gedachte in concentratie. Vaak filosofisch. Soms bijna mystiek. Zijn beroemdste regels? Misschien wel deze:
“Busco las espaldas de Dios” – “Ik zoek de rug van God.”

Juarroz schreef alsof hij zich met elke regel dichter bij een afgrond waagde. Zijn poëzie is een klim omhoog én een sprong in het onbekende. Hij noemde zijn werk ‘verticaal’ omdat het niet vertelt, maar onthult. Niet verhaalt, maar peilt.

Bijzondere dichters

Critici plaatsen Juarroz in het rijtje van Jorge Luis Borges en Alejandra Pizarnik. Ook internationaal kreeg hij erkenning. Octavio Paz noemde zijn gedichten “een buitengewone ervaring”. Yves Bonnefoy vertaalde hem naar het Frans. In het Nederlands is zijn werk deels vertaald, onder meer door Bart Vonck.

Naast dichter was Juarroz ook redacteur van literaire tijdschriften. En werkzaam bij de UNESCO, waar hij internationale poëzieprojecten ondersteunde. Zijn leven was gewijd aan taal. Aan stilte. Aan de ruimte tussen woorden.

Juarroz overleed in 1995, maar zijn werk leeft voort. Zijn gedichten worden nog steeds gelezen, vertaald en herdrukt. Voor lezers die niet bang zijn voor stiltes. Voor gedachten zonder vangnet. Voor poëzie die niet horizontaal kabbelt, maar omhoog schiet – de hemel in.

Soms lijkt het mij
dat we ons in het midden
van het feest bevinden
nochtans
in het midden van het feest
is er niemand
In het midden van het feest
bevindt zich de leegte
Maar in het midden van de leegte
is er een ander feest.

Roberto Juarroz

Enkele van zijn gedichten staan in onze bundel De stem aan de andere kant.